Tag: telescoop

Planeten fotograferen: Mars, Jupiter en Saturnus staan nu mooi aan de avondhemel

Het valt niet mee: planeten fotograferen.

Momenteel staan de planeten Mars, Jupiter en Saturnus elke keer als het helder is mooi te blinken aan de avondhemel, en dan denk ik: ‘ik moet ze fotograferen voordat ze voorlopig weer even niet meer te zien zijn’. En dat heb ik de afgelopen weken diverse keren gepoogd te doen. Maar het vergt veel geduld en inspanning en vooral ook de juiste middelen om dit te doen.

Planeten Saturnus (links) en Jupiter (rechts)

je hebt allereerst dus goede middelen nodig , want je moet – in tegenstelling tot deepsky fotografie – heel ver inzoomen om de planeet goed ik beeld te krijgen. Dat betekent een telescoop met een lang brandpunt, en een grote opening (diameter) van de telescoop om nog genoeg licht te ontvangen, want hoe langer het brandpunt hoe lichtzwakker het wordt. Deze verhouding van opening en brandpuntsafstand wordt in fotografie uitgedrukt in F-waarde. Voor planeten moet je dan denken aan hoge F-waarden van ca. F15 – F24. (= brandpuntsafstand / opening). Mij telescoop is slecht F5 met een brandpuntsafstand van 1000 mm. Met een Barlow lens van 4x kun je deze kunstmatig verlengen naar F20. Maar dat gaat ook weer ten koste van lichtopbrengst.

Daarnaast heb je een snelle camera nodig die heel snel veel beeldjes kan maken. De truc is nl. om een filmpje te maken waaruit slimme software later de beste beeldjes er uit haalt om daarmee een zgn. stack te maken. Dat is samenvoegen d.m.v. stapeling van beelden om scherpte te vergroten en ruis te verminderen. En ga je dit met een kleurencamera fotograferen of met een monochrome camera en een RGB-filterwiel? Nou ik had eerst dat laatste maar ben nu gelukkig overgestapt op een kleurencamera. Hoe eenvoudiger hoe beter.

Tenslotte het je dan ook nog speciale filters nodig. Een IR-doorlaatfilter blijkt bijv. zeer nuttig om een scherper beeld te produceren van sommige planeten. Maar daarmee verlies je weer de juiste kleuren. Dus moet je ook normale RGB-kleurenopname maken, die weer niet voldoende scherpte heeft. Door later deze 2 verschillende opnames te combineren los je dit weer op en krijg je een scherp beeld met de juiste kleuren.

Inspanning is nodig want met zo’n lang brandpunt en daardoor klein beeldveld kost het moeite om de planeet überhaupt in beeld te krijgen. Vaak zit je er net naast en weet je niet precies welke kant je de telescoop op moet bewegen. En als je beeld te veel uit focus is, zie je al helemaal niets.

Geduld omdat veelal de lucht te onrustig is en dan ‘danst’  de planeet alle kanten op in je beeld. ‘Seeing’ wordt dit onder de kenners genoemd. Alleen wanneer er een goed moment is dat de lucht even rustig is, is het juiste moment.

Kortom: planeten fotograferen is soms een ware crime (voor mij) en ik vind deepsky fotografie veel eenvoudiger. Maar ik wilde ze wel perse fotograferen dus ben gaan proberen. Veel foto’s komen er uiteindelijk te onscherp uit.


Er waren veel heldere nachten, maar niet altijd voor mij mogelijk om de avonden te benutten. Na vele tegenvallende, onscherpe plaatjes gemaakt te hebben, heb ik eergisteren dan toch eindelijk een plaatje – van Mars – kunnen maken waar ik wel content mee ben.

 

Geslaagde opname van M106 sterrenstelsel (met mijn nieuwste telescoop)

M106 sterrenstelsel in sterrenbeeld Jachthonden (is in de buurt van Grote Beer)

Afgelopen paar dagen van eind maart waren mooie zonnige lentedagen met heldere nachten bij een (bijna) nieuwe maan. En het was ook nog eens weekend zonder afspraken. Oftewel: een uitstekende gelegenheid om mijn paar weken geleden nieuw gekochte telescoop, de SkyWatcher 200PDS (F5) eens wat uitgebreider uit te gaan testen. Deze Newton-telescoop heeft een spiegel van 20 cm wat best veel licht tegelijk kan opvangen en met een focallengte van f=1000mm kun je de objecten redelijk dichtbij halen.

De SkyWatcher 200PDS (F5, f=1000mm) newton telescoop (afgebeeld met andere camera dan in de tekst vermeld)

Mijn problemen met het maken van goede opnames met de QHY8pro gekoelde CCD-camera had ik eindelijk opgelost: de instellingen van de camera stonden niet volgens voorschrift ingesteld (gain moest op 0).

De telescoop goed gecollimeerd. En twee nachten aaneen foto’s gemaakt van het bijzonder mooie sterrenstelsel Messier 106 in sterrenbeeld ‘Jachthonden’ . Deze is vlak naast het beter bekende sterrenbeeld ‘ Grote Beer’  te vinden. Er wordt geschat dat deze ca. 21 – 25 miljoen lichtjaar van ons verwijderd staat.

De opname is totaal 69x 10 minuten belicht wat dus totaal 11,5 uur belichtingstijd is. De foto is gestackt en voorbewerkt in Astro Pixel Processor (APP), vervolgens in PixInsight (PI) ruis verminderd en scherpte verbetert. En als laatste idem nog verder in Adobe LightRoom (LR) nabewerkt.

Het resultaat laat zien dat ik met deze telescoop / camera combinatie lekker scherpe plaatjes kan schieten met mooie ronde sterren over het gehele beeld. Dus ben er bijzonder tevreden mee.

M51 Draaikolknevel (Whirlpool Galaxy)

Afgelopen avond was het helder zonder storende maan, dus prima om deepsky foto’s te maken. Ben laatste paar keren vooral bezig geweest met mijn gekoelde kleuren-CDD camera QHY8pro.

NB: afgebeelde camera is niet dezelfde camera waarover in bericht vermeld wordt.

Dit keer ging het niet zo vlotjes als gewoonlijk en heb behoorlijk zitten stoeien.  Want het bewerken van laatst gemaakte opname van een ander sterrenstelsel mislukte volledig en gaf een slechte foto. N.a.v. antwoorden op mijn vragen op forum van de software ontwikkelaar van APP (Astro Pixel Processor, de astro bewerkings software) over mijn problemen, ben ik bezig geweest om op andere manier opnames te maken. Maar helaas bleek de bij de camera meegeleverde software zo slecht dat ik daar mee gestopt ben. Deze crashte en gaf foutmeldingen. Dus na paar uur ‘worstelen’  toch weer terug naar mijn vertrouwde eigen manier van opnames maken met Nebulosity-3, maar daarbij wel een andere soort driver voor de camera gebruikt: Ascom-driver voor deze camera.

Alles ging daarna goed en lekker de telescoop / camera hele nacht verder laten doorgaan terwijl ik zelf op een oor lag. Vandaag hernieuwde poging gedaan om de opnames in APP te verwerken gedaan. En helaas toch weer een slechter resultaat dan ik gehoopt had (zie foto).

Sterrenstelsel M51 in APP gestretcht.

Maar nu zag ik pas dat de opnames wel extreem gestretcht worden en alles slechter lijkt dan het is. Dus vervolgens de tools in APP gebruikt om e.e.a. te corrigeren en voila: het eindresultaat viel me toch niet tegen. Nog even in andere software (PixInsight) wat details verscherpt en ruis verwijderd en toen was ik er toch wel weer content mee.

Eindresultaat M51 Wirlpool Galaxy

Het viel allemaal dus toch wel weer mee. 🙂

 

foto van de QHY8pro camera aan de telescoop:

v.l.n.r.
focusser van telescoop
0,8x reducer/flattener
filterwiel
QHY8pro gekoelde kleuren CCD-camera

Jupiter en Saturnus samen met buurtgenoten door de telescoop bekeken

Gisteren heb ik samen met een tiental bewoners van onze wijk Middenhoeve naar de planeten Jupiter en Saturnus gekeken. Rond 23:30 uur stonden ze tegelijk mooi aan de zuidwestelijke respectievelijk aan de zuidoostelijke horizon waardoor we ze beiden mooi na elkaar door de telescoop konden bekijken.

Zoals aan de positie van de telescoop op de foto’s te zien is, staan ze behoorlijk laag boven de horizon, dus had ik een plekje op het plein tussen de huizen uitgezocht waar we redelijk laag over de huizen heen konden kijken.

 

Erg leuk om de reacties van de kinderen en ouders te horen dat ze de planeten zo mooi vonden om te zien. Jupiter met zijn horizontale banden en de 4 grootste manen duidelijk te onderscheiden. Saturnus met zijn mystieke ringen om de planeet en ook maan Titan duidelijk te zien.

Vanwege de leuke reacties binnenkort nog maar eens opnieuw doen, maar dan wanneer ook de maan in eerste kwartier staat zodat de kraters op de maan duidelijk zichtbaar zijn.