In het najaar van 2020 en voorjaar van 2021 was ik in een huisje op een bungalowpark in Drenthe en kon ik in beide vakanties een paar nachten de Melkweg fotograferen. Ik heb van de serie opnames een time-lapse video van gemaakt.
Momenteel staan de planeten Mars, Jupiter en Saturnus elke keer als het helder is mooi te blinken aan de avondhemel, en dan denk ik: ‘ik moet ze fotograferen voordat ze voorlopig weer even niet meer te zien zijn’. En dat heb ik de afgelopen weken diverse keren gepoogd te doen. Maar het vergt veel geduld en inspanning en vooral ook de juiste middelen om dit te doen.
Planeten Saturnus (links) en Jupiter (rechts)
je hebt allereerst dus goede middelen nodig , want je moet – in tegenstelling tot deepsky fotografie – heel ver inzoomen om de planeet goed ik beeld te krijgen. Dat betekent een telescoop met een lang brandpunt, en een grote opening (diameter) van de telescoop om nog genoeg licht te ontvangen, want hoe langer het brandpunt hoe lichtzwakker het wordt. Deze verhouding van opening en brandpuntsafstand wordt in fotografie uitgedrukt in F-waarde. Voor planeten moet je dan denken aan hoge F-waarden van ca. F15 – F24. (= brandpuntsafstand / opening). Mij telescoop is slecht F5 met een brandpuntsafstand van 1000 mm. Met een Barlow lens van 4x kun je deze kunstmatig verlengen naar F20. Maar dat gaat ook weer ten koste van lichtopbrengst.
Daarnaast heb je een snelle camera nodig die heel snel veel beeldjes kan maken. De truc is nl. om een filmpje te maken waaruit slimme software later de beste beeldjes er uit haalt om daarmee een zgn. stack te maken. Dat is samenvoegen d.m.v. stapeling van beelden om scherpte te vergroten en ruis te verminderen. En ga je dit met een kleurencamera fotograferen of met een monochrome camera en een RGB-filterwiel? Nou ik had eerst dat laatste maar ben nu gelukkig overgestapt op een kleurencamera. Hoe eenvoudiger hoe beter.
Tenslotte het je dan ook nog speciale filters nodig. Een IR-doorlaatfilter blijkt bijv. zeer nuttig om een scherper beeld te produceren van sommige planeten. Maar daarmee verlies je weer de juiste kleuren. Dus moet je ook normale RGB-kleurenopname maken, die weer niet voldoende scherpte heeft. Door later deze 2 verschillende opnames te combineren los je dit weer op en krijg je een scherp beeld met de juiste kleuren.
Inspanning is nodig want met zo’n lang brandpunt en daardoor klein beeldveld kost het moeite om de planeet überhaupt in beeld te krijgen. Vaak zit je er net naast en weet je niet precies welke kant je de telescoop op moet bewegen. En als je beeld te veel uit focus is, zie je al helemaal niets.
Geduld omdat veelal de lucht te onrustig is en dan ‘danst’ de planeet alle kanten op in je beeld. ‘Seeing’ wordt dit onder de kenners genoemd. Alleen wanneer er een goed moment is dat de lucht even rustig is, is het juiste moment.
Kortom: planeten fotograferen is soms een ware crime (voor mij) en ik vind deepsky fotografie veel eenvoudiger. Maar ik wilde ze wel perse fotograferen dus ben gaan proberen. Veel foto’s komen er uiteindelijk te onscherp uit.
Er waren veel heldere nachten, maar niet altijd voor mij mogelijk om de avonden te benutten. Na vele tegenvallende, onscherpe plaatjes gemaakt te hebben, heb ik eergisteren dan toch eindelijk een plaatje – van Mars – kunnen maken waar ik wel content mee ben.
Afgelopen zaterdagavond 1 augustus 2020 heb ik 2 telescopen opgesteld en de buren van onze wijk Middenhoeve uitgenodigd om te komen kijken naar de planeten Saturnus en Jupiter en de maan die alle drie mooi te zien zijn. Ca. 20 a 25 personen kwamen geïnteresseerd kijken waaronder een groot aantal kinderen.
Deze weken is de Komeet Neowise (C/2020 F3) met het blote oog zichtbaar tussen ca 23:30 in het Noord-Westen en 04:00 uur de volgende ochtend in het Noord-Oosten.
Afgelopen nacht was het na enkele weken bewolking en regen voor het eerst helder en amateur astro-fotografisch Nederland is er massaal op uitgetrokken om deze komeet te fotograferen. Ook ik deed dat en deze foto is daarvan het eerste resultaat.
Hieronder nog enkele andere foto’s van dezelfde ochtend en de avond ervoor:
Er is weer een Supernova waar te nemen aan de sterrenhemel.
Supernova 2020jfo schijnt deze genoemd te worden en wederom in sterrenstelsel Messier 61 in sterrenbeeld Maagd. Wederom? Jawel, want in 2014 was er ook al een Supernova in M61.
Gisteravond poging gedaan deze vast te leggen en dat is gelukt. 80 minuten belicht in stappen van 10 minuten. Langer ging voor mij niet want toen verdween het object alweer achter de bomen naast mijn huis. Hieronder het resultaat.
Supernova 2020jfo in sterrenstelsel M61 in sterrenbeeld Maagd
Vorige week was het eindelijk na lange periode weer eens aantal nachten achter elkaar helder en kon ik mijn telescoop weer elke nacht aanzetten.
Van het Bodestelsel Messier 81 en Messier 82 heb ik met enige regelmaat opnames gemaakt, maar nog niet met mijn inmiddels beste gekoelde kleuren CCD-camera. Dus deze wilde ik graag eens overdoen met de QHY8pro camera.
Na een 5-tal nachten vond ik het genoeg en wilde de opnames gaan bewerken. Helaas bleven de vlekjes op de camera die je normaal gesproken wegwerk met zgn. compensatie-opnamen ‘flats’, maar helaas bleven de vlekjes prominent aanwezig. Na lang puzzelen, nadenken wat er fout kan zijn gegaan, heb ik nieuwe flats gemaakt die wat langer belicht waren (van 2 sec naar 3 sec) en dit kleine verschil bleek precies genoeg om de opnames vlekvrij te maken. Afijn, deze hobby is soms met frustratie maar als het uiteindelijk toch weer goed komt, weer veel voldoening.
Bodestelsel M81 M82
Technische gegevens van de opname:
Telescoop: Vixen 114ED met 0,75 reducer/flattenre
Camera: QHY8pro gekoelde kleuren CCD op -15 gr.
Belichting: 202 x 10 minuten
Locatie: Dordrecht
Gestacked en eerste bewerkingen in AstroPixelProcessor
verder in PixInsight voor verscherping en ruis onderdrukking
De hele winter 2019-2020 gewacht op gelegenheid om kleuren opnames van de Paardenkopnevel samen met de Vlamnevel in sterrenbeeld Orion te verzamelen. Vanaf december tot en met februari heb ik slechts een paar avonden/nachten dit kunnen doen. Nu de winter voorbij is en de paardenkopnevel ’s avond achter de bomen verdwijnt, houdt het op. Bijna geen extra opnames kunnen maken…
Het resultaat van slechts een paar heldere avonden gedurende de gehele winter. Paardenkopnevel IC434 en Vlamnevel.
Details van de opname:
Telescoop: Vixen ED114 600mm en 0,75 reducer-flattener
De Nationale Sterrenkijkdagen 2020 leken volledig in het (regen-)water te vallen door het slechte weer. Vrijdagavond regende het pijpenstelen, maar gelukkig bleek het op zaterdagavond droog te zijn met zelfs behoorlijk wat heldere momenten om naar de sterren te kunnen kijken. Aan het begin van de avond kwamen aantal bezoekers met kinderen die een kijkje namen door een van de opgestelde telescopen. Belangstellend keken ze o.a. naar de kraters van de maan, planeet Venus die bijzonder helder was, Orion-nevel en de Plejaden. Uitleg kregen ze van Roland van Milaan die alles aanwees en uitlegde waar ze naar keken.
Afgelopen weken is het baggerweer met veel regen en nauwelijks een helder moment. Geen mogelijkheid om ’s nachts met de telescoop te fotograferen. Dus goed weer om de laatst gemaakte foto eens goed onder de loep te nemen en bij te werken. Op 21 september j.l. was het een hele nacht helder en dit was voor mij een goede gelegenheid om eens (opnieuw) M31 Andromeda sterrenstelsel te fotograferen, maar dit keer met mijn gekoelde kleuren CDD camera aan de Vixen 114ED telescoop.
M31 Andromeda sterrenstelsel, september 2019
Het resultaat is boven verwachting geworden. Veel kleuren in het stelsel naar boven kunnen halen.
Technische gegevens over het maken van de foto:
Telescoop: Vixen 114ED (f=600 mm) met 0,75 reducer op F3,94
Camera: QHY8pro gekoelde kleuren CDD op -15 graden
aantal opnames: 40 x 10 minuten
gestackt en primair bewerkt in Astro Pixel Processor (APP), nabewerkt in PI, PS en LR